De voedselproductie heeft eeuwenlang de functie gehad om in het levensonderhoud van burgers in de regio te kunnen voorzien. Deze regionale functie is gedurende het industriële tijdperk afgenomen als gevolg van schaalvergroting en de toenemende macht van grote internationale voedselfabrikanten. Op dit moment wordt een deel van het voedsel dat boeren produceren afgenomen door grote afnemers zoals voedselgiganten, en een deel blijft in de eigen regio. De belangrijkste gevolgen van de schaalvergroting van voedselproductie zijn de toenemende afhankelijkheid van consumenten en producenten in de regio van de internationale voedselproducenten, de afgenomen gezondheid van voedsel door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, en de afgenomen duurzaamheid van de voedselproductie omdat bodems zijn verschraald en de harmonie met de natuur is verstoord.

De doelstelling van Domein 1: ‘Regionaal Gezond en Duurzaam Voedsel’ is dan ook om ervoor te zorgen dat consumenten en producenten van voedsel zich zoveel mogelijk op de regionale markt richten: consumenten te laten kiezen voor regionaal geproduceerd gezond voedsel, en boerenbedrijven om de voedselproductie weer te richten op de behoefte van consumenten naar regionaal en verantwoord geproduceerd voedsel.

Gezond voedsel is van directe invloed op ons welzijn en welbevinden. Dit domein heeft dan ook een directe relatie met domein 8 dat gaat over ‘Gezondheid’.
Investeringen in schaalvergroting van de voedselproductie waren gericht op het verlagen van de kostprijs. Ze hebben onder meer geleid tot wat we kunnen noemen ‘systeemboerderijen’, die zich richten op één of enkele agrarische producten voor de wereldmarkt. Ze zijn daarbij afhankelijk geworden van banken en producenten van mechanisatie, robotica, chemicaliën, kunstmest en pesticiden. De schaalvergroting van agrarische bedrijven heeft bovendien geleid tot een afnemend dierenwelzijn, overproductie en verdere prijsdalingen voor agrarische bedrijven met toenemende marktmacht en daardoor hogere winsten van voedselgiganten. De schaalvergroting heeft ook geleid tot toegenomen afstanden tussen de productie en consumptie van voedsel. Waar in het verleden de korte afstanden tussen regionale producenten en consumenten zorgden voor regionale werkgelegenheid en koopkracht, leidden de internationale schaalvergroting en afnemende marges voor regionale agrarische bedrijven tot een verschraling en verarming van regionale economieën.

Door de stijgende voedselprijzen, de verslechterende inkomenspositie van de regionale boeren en de afnemende koopkracht van consumenten is er de economische noodzaak om zoveel mogelijk tussenschakels in de voedselketen die financiële waarde onttrekken te verwijderen. Dit verkort de voedselketen tussen boer en consument, wat niet alleen helpt om de macht van voedselgiganten en producenten van onder meer bestrijdingsmiddelen te reduceren, maar ook om transparantie over voedselveiligheid en de ecologische gevolgen van de voedselproductie te verkrijgen.
Dat is ook voor consumenten belangrijk.

Regionale voedselproductie en -consumptie verbindt de belangen van de producenten en consumenten van voedsel in de regio. Er moet een nieuwe balans worden gevonden tussen kwaliteit en kwantiteit van de voedselproductie, waarbij de keten optimaal verkort wordt en de diversiteit zoveel mogelijk behouden blijft.

Duurzame landbouw zorgt voor voedselveiligheid, heeft weinig negatieve gevolgen voor bodem, lucht en water, en gebruikt grondstoffen zodanig dat er geen tekorten optreden, bijvoorbeeld door zelf water te zuiveren, energie op te wekken en te streven naar een kringloop van voedingsstoffen.